یکی دیگر از انواع سقف‌های ساختمانی که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد، سقف کاذب است. از این رو در این مقاله قصد داریم به بررسی سقف کاذب بپردازیم و همچنین انواع آن را بررسی کنیم.
سقف کاذب دقیقا چه نوع سقفی است؟
سقف کاذب سقفی است که دارای وزن بسیار کمی می باشد و در زمان اجرا به اسکلت ساختمان متصل می شود به گونه‌ای که این سقف، سازه اصلی ساختمان را تحمل می کند. از این‌رو می توانید حدس بزنید که بین این سقف و همچنین قسمت زیرین سازه اصلی ساختمان یک فضای خالی به وجود می‌آید که معمولا از این فضای خالی برای پنهان سازی تاسیسات و سیم کشی های انجام شده، استفاده می‌گردد. نکته حائز اهمیتی که در اجرای سقف کاذب وجود دارد، این است که زیرسازی این سقف باید با دقت بالایی انجام بگیرد و از مصالح سبک وزنی در آن استفاده گردد. همانطور که اشاره کردیم از فضای خالی که بین این سقف و سطح زیرین سازه اصلی به وجود می‌آید؛ برای پنهان سازی و نگه داشتن عوامل سقف استفاده می شود که این عملکرد سقف کاذب یکی از مهم ترین عملکرد های آن محسوب می شود.
موارد کاربرد و دلایل استفاده از سقف کاذب چیست؟
- یکی از دلایل اصلی که از سقف کاذب برای پوشش سقف ساختمان استفاده می کنند، پوشش قسمت زیرین ساختمان و قرار گرفتن تمامی عوامل سقف و پنهان سازی سایر تاسیسات در زیر این سقف است. از این رو با استفاده از فضای خالی که در اجرای این نوع سقف ساختمانی در قسمت زیرین آن به وجود می آید، به راحتی می توان تاسیسات و تجهیزات را جاسازی کرد.
- سقف کاذب این امکان را برای ساختمان سازان و معماران فراهم می کند که آن ها بتوانند عایق بندی حرارتی و همچنین صوتی سقف را با استفاده از سقف کاذب بهبود بخشند.
- همانطور که می‌دانید ساخت و اجرای اسکلت ساختمان به همان میزان که اجرای سقف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، حائز اهمیت می باشد؛ چرا که درصورت مقاوم نبودن اسکلت ساختمان در برابر زلزله و یا آتش‌سوزی، ساختمان در حین زمین لرزه و یا آتش سوزی به راحتی فرو می ریزد. درحالی که سقف کامپوزیت این مشکل را به طور کامل برطرف کرده است، چرا که با پوشاندن اسکلت ساختمان به ویژه اسکلت هایی که از نوع فلز هستند و مقاومت کمتری در برابر آتش سوزی دارند از آن ها در برابر حریق محافظت می کند.
- سقف کاذب به راحتی می تواند از امکانات صوتی استفاده کرد که در نوع خود بی نظیر است.
- علاوه بر تمامی این ها سقف کاذب، برای ساختمان هایی که دارای فضای زیادی نیستند، بیشترین کاربرد را دارد؛ چرا که معماران می توانند این سقف را به صورت کوتاه تری برای افزایش فضای داخلی ساختمان ها نصب و اجرا کنند.
مزیت ها و ویژگی های سقف کاذب:
· اول، پوشاندن تاسیسات:
همانطور که در مقاله قبلی اشاره کردیم، سقف کاذب به گونه‌ای پیاده سازی می شود که در قسمت بالایی خود یک فضای کاملا خالی را ایجاد می کند؛ بنابراین می توان از این فضا برای عبور دادن تاسیسات مختلف مانند سیم های برق و یا لوله های گاز استفاده کرد. از این رو یکی از مهم ترین و اصلی ترین ویژگی هایی که سقف کاذب دارد، این است که با داشتن فضایی خالی امکان عبور تاسیسات را فراهم کرده و آن ها را می پوشاند تا محیط کار جلوه‌ای منظم و سقف ظاهری زیبا داشته باشد.
· آکوستیک‌کردن
یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فردی که سقف کاذب دارد، آکوستیک‌کردن است. اما آکوستیک‌کردن دقیقا به چه معنایی است؟ آکوستیک کردن به معنای جلوگیری از انعکاس صدا می باشد، البته این لغت در هر کسب و کاری معنا و مفهوم خود را دارد؛ اما در صنعت ساختمان سازی و اجرا، پیاده سازی سقف به معنای جلوگیری از انعکاس صدا است. از این‌رو در مکان هایی که باید از انعکاس صدا جلوگیری کرد، مانند سالن های برگذاری همایش، سالن های اجتماعی، سینما و … از سقف کاذب استفاده می کنند.
· دکوراتیو
هر یک از انواع سقف های کاذب که در مقالات قبلی به آن ها می پردازیم، متناسب با کارایی که دارند در مکان های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند، از این رو برای زیبایی بخشیدن به یک محیط از سقف کاذب استفاده می کنند. برای مثال در منازل برای این که سقف را به یک عنصر دکوراتیو تبدیل کنند، از سقف کاذب که دارای ظاهر چشم‌گیری می باشد، استفاده می کنند.
· وزن سبک
یکی دیگر از مهم ترین ویژگی هایی که سقف کاذب دارد، وزن سبک آن ها است. وزن سبک سقف کاذب موجب می شود تا فرآیند نصب آن آسان تر از سایر سقف های ساختمانی باشد و بتوان به راحتی آن را اجرا و پیاده سازی کرد.
· جلوگیری از اتلاف دما
نه تنها سقف کاذب به عنوان عایقی برای صدا مورد استفاده قرار می گیرد، بلکه می تواند نقش عایق دما را هم ایفا کند و از به هدر رفتن انرژی و اتلاف آن تا حد چشم‌گیری جلوگیری کند.
· نورپردازی مناسب
یکی از دلایلی که موجب می شود از سقف کاذب در اماکن اداری و یا شرکت ها و سازمان ها استفاده گردد، میزان نوری است که به آن محیط منعکس می کند و باعث روشن شدن محیط شود. از این رو از آن در دفاتر کاری نیز استفاده می شود.
انواع سقف کاذب
سقف های کاذب به طور کلی شامل: سقف های کاذب رابیتس، کانتکس، لمبه آلومینیوم، لمبه چوبی، قطعات پیش ساخته گچی، ورق های آزبست و سیمان صاف، آکوستیک، دامپا، گریلیوم، تایل، ترکیبی و لوکسالون می باشند که در ادامه این مقاله به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم.
سقف کاذب رابیتس
یکی از پرکاربردترین سقف های کاذب، سقف کاذب رابیتس است که از ورق های فولادی مشبک تشکیل شده است. این ورق های فولادی مشبک با استفاده از مفتول و یا سیم آرماتوربندی به شبکه فرعی متصل می شوند. البته باید اشاره کنیم که سقف کاذب رابیتس از نظر نوع ملاتی که قرار است هنگام نصب و راه‌اندازی آن مورد استفاده قرار بگیرد، به دو دسته تقسیم می شوند. به‌گونه ای که اگر قرار باشد از ملات ماسه و سیمان برای پیاده سازی سقف کاذب رابیتس مورد استفاده قرار بگیرد، باید رابیتس از نوع فولاد سیاه باشد؛ اما درصورتی که از ملات گچ برای پیاده سازی سقف کاذب رابیتس استفاده گردد، باید رابیتس از نوع گالوانیزه باشد. از این رو متناسب با نوع ملاتی که قرار است در این نوع سقف کاذب مورد استفاده قرار بگیرد، سقف کاذب رابیتس به دو نوع فولاد سیاه و گالوانیزه تقسیم می شود.
سقف کاذب کانتکس
یکی دیگر از انواع سقف های کاذب، سقف کاذب کانتکس می باشد که بیشترین ویژگی ها و خصوصیات آن مانند آویز ها، پروفیل های اصلی، فرعی و افقی، همچنین فواصل و حداقل ابعاد آن مشابه سقف کاذب رابیتس است. از این رو می توان گفت که این دو نوع سقف کاذب تقریبا مشابه یکدیگر می باشند. نکته حائز اهمیتی که در زمینه اجرا سقف کاذب کانتکس باید آن را به کار برد، این است که برای جلوگیری از آسیب رساندن موریانه ها و یا سایر حشرات به سقف کاذب کانتکس لازم است که بر روی حصیر آن دوغاب، گچ و آهک ریخته شود. به گونه‌ای که این دوغاب ها تمامی سطح حصیری سقف کاذب کانتکس را بپوشاند و یک لایه نازک بر روی این سقف ایجاد کند تا از آن در برابر موریانه ها و سایر حشرات محافظت کند.
سقف کاذب لمبه آلومینیوم
همانطور که از نام این سقف کاذب مشخص است، جنس آن از آلومینیوم می باشد. به‌گونه ای از پشم شیشه برای پرکردن پشت آن استفاده می شود. علاوه بر این ابزار های مورد استفاده در این نوع سقف، جهت اجرای آن از جنس فولاد گالوانیزه می باشد. مراحل اجرای این نوع سقف کاذب به شرح زیر است:
- اتصال پروفیل های ناودانی آلومینیومی به سقف کاذب لمبه آلومینیومی.
- اتصال تسمه های آویز از جنس فولاد گالوانیزه به سقف.
- اتصال پروفیل های ناودانی آلومینیومی به تسمه های آویز از جنس فولاد گالوانیزه.
سقف کاذب لمبه چوبی
هر سقف کاذبی دارای یک شبکه اصلی و یک شبکه فرعی می باشد، به گونه‌ای که شبکه اصلی سقف کاذب لمبه چوبی از فولاد و یا چهار تراش می باشد، درصورتی که شبکه فرعی آن از چوب است. اجرای این نوع سقف کاذب به شرح زیر می‌باشد:
- برای اجرا و پیاده‌سازی سقف کاذب لمبه چوبی، ابتدا لازم است لمبه کوبی صورت بگیرد؛ اما قبل از فرآیند لمبه‌کوبی حتما باید دور تا دور سقف با چهار تراش کلاف کشی و ترازبندی شود. از این رو اولین و ابتدایی ترین مرحله‌ای که هنگام اجرای سقف کاذب لمبه چوبی باید انجام شود، کلاف‌کشی و ترازبندی سقف با استفاده از چهارتراش است.
- همانطور که اشاره کردیم در شبکه اصلی این سقف از لمبه چوبی استفاده می شود و در شبکه فرعی آن از چوب استفاده می گردد، پس از لمبه کوبی فرآیند ساخت شبکه فرعی و اصلی این سقف انجام می شود. به گونه‌ای که باید قطعات باربر فرعی از جنس چوب و قطعات باربر اصلی از جنس پروفیل های فولادی باشد و به آویز هایی که از پیش نصب شده‌اند، متصل گردند.
- پس از پیاده سازی شبکه های فرعی و اصلی باید با استفاده از چسب و میخ، لمبه ها را به چهارتراش‌ها متصل کرد.
نکته حائز اهمیتی که در زمینه اجرای این نوع از سقف های کاذب وجود دارد، این است که لمبه ها با استفاده از ماشین لمبه زنی، داخل یکدیگر چفت می شوند، البته از روش های دیگری هم برای لمبه زنی استفاده می کنند؛ اما به گونه‌ای لمبه ها را درون یکدیگر چفت می کنند که چفت ها نمایان باشد. احتمالا از خود می پرسید که چرا باید چفت ها نمایان باشند؟ نمایان بودن چفت های لمبه ها که درون یکدیگر چفت شده‌اند، به این دلیل می باشد که درصورت انقباض، ظاهر لبه درزها به صورت نامناسب درنیاید. مسئله حائز اهمیت دیگری که در زمینه نحوه اجرای این نوع سقف کاذب وجود دارد، این است که جنس چوبی که در ساخت لمبه ها به کار رفته است باید از نراد خارجی باشد که از کیفیت فوق‌العاده بالایی برخوردار می باشد و جنس آن بسیار مرغوب است. علاوه بر این حداقل تعداد آویزها در هر متر مربع باید 3 عدد باشد.
سقف کاذب با قطعات پیش‌ساخته گچی
همانطور که در مقالات قبلی اشاره کردیم، هر یک از سقف های ساختمانی دارای شبکه اصلی و فرعی می باشند، سقف کاذب با قطعات پیش ساخته گچی نیز از این قاعده مستثنی نیست. به‌گونه ای که شبکه اصلی سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچی از جنس آلومینیوم می باشند؛ اما شبکه اصلی این نوع سقف های کاذب با استفاه از قطعات گچی که در کارخانه به تولید رسیده اند و به محل اجرای سقف کاذب برده می‌شوند، تا مورد استفاده قرار بگیرند پر می‌شوند. از این رو است که به آن ها قطعات گچ پیش ساخته گفته می شود. یکی از ویژگی های قطعات گچ پیش ساخته این است که علاوه بر استفاده از آن ها در شبکه اصلی سقف از جنس آلومینیوم، می توان از آن ها در شبکه اصلی سقف از جنس چوب نیز استفاده کرد. سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچ دارای مزایا و ویژگی های متعددی می باشند که این مزایا و ویژگی ها به شرح زیر می باشد:
- وزن هر مترمربع از سقف کاذب با قطعات پیش ساخته گچی برابر با 15 تا 18 کیلوگرم بوده؛ از این رو می توان گفت که این نوع سقف کاذب از وزن کمی برخوردار است.
- همانطور که از نام این نوع سقف کاذب مشخص است از قطعات پیش ساخته گچ در آن استفاده شده است؛ از این رو سرعت اجرا و نصب آن نسبت به سایر سقف های کاذب بیشتر است.
- سقف های کاذب با استفاده از قطعات پیش ساخته گچی به دلیل تنظیم حرارت و رطوبت جهت ایجاد یک محیط مطلوب از تهویه بسیار مناسبی برخوردار می باشند.
- از آن‌جایی که سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچی هیچ‌گونه آسیبی به محیط‌زیست وارد نمی کنند، کاملا با محیط زیست سازگار می باشند.
- سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچی پس از سال های متمادی و زیاد به همان شکل روز اول خواهند بود و به هیچ وجه تغییر رنگ نخواهند داد.
- در این نوع سقف های کاذب به راحتی می توان از هر نوع طرحی استفاده کرد. بنابراین این نوع سقف های کاذب از تنوع بالایی در طرح و مدل برخوردار می باشند.
- سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچی از مقاومت بالایی در برابر آتش سوزی، ضربه و عبور صدا برخوردار می باشند.
- این امکان در سقف های کاذب با قطعات پیش ساخته گچی وجود دارد که پس از مدتی قطعات آن ها را تعویض کرد و یا با پرداخت هزینه ای جزئی به رنگ کاری آن ها پرداخت.
سقف کاذب با استفاده از ورق های آزبست و سیمان صاف
همانطور که از نام این نوع سقف کاذب پیداست در نصب و اجرای آن از ورق های آزبست و سیمان صاف استفاده می شود، که این ورق‌ها در ابعاد 60 در 125 و یا 60 در 100 طراحی و تولید می گردند. قبل از نصب نیز به پیاده سازی یک شبکه متعامد چوبی نیاز دارند که جنس چوب آن از چوب روسی می باشد؛ از این رو زیرسازی این نوع سقف کاذب از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. نکته حائز اهمیتی که در زمینه زیرسازی این نوع سقف های کاذب وجود دارد، این است که به شکل سپری و یا سپر فولادی اجرا می شوند و سپس ورق های آزبست و سیمانی بر روی آن ها قرار داده می شوند.
سقف کاذب آکوستیک
قبل از اینکه سقف کاذب آکوستیک را مورد بررسی قرار دهیم باید مفهوم آکوستیک را مورد بررسی قرار دهیم. ممکن است این واژه را در کسب و کارهای مختلفی شنیده باشید، اما معنی این واژه در صنعت ساختمان سازی، جلوگیری از انعکاس صدا می باشد. در واقع سقف های کاذب آکوستیک نیز نوعی عایق صدا می باشند که از مواد و مصالح متعددی در ساخت و اجرای آن ها استفاده می شود که شامل: پلاک های گچی، پلاک های چوبی، ورق های مقوایی فشرده شده سفید رنگ و … می‌باشند. سقف های کاذب آکوستیک به دو نوع کلی تقسیم می شوند که این دو نوع شامل: سقف های کاذب آکوستیک معمولی و سقف های کاذب آکوستیک نسوز می باشند.
- سقف کاذب آکوستیک معمولی: این نوع سقف کاذب به این شکل است که در نصب و اجرای آن از قطعات باربر افقی استفاده می کنند. لازم است اشاره کنیم که قطعات باربر افقی از جنس چوب نراد خارجی هستند. البته قطعات باربر اصلی نیز می توانند از پروفیل های فولادی و همچنین چهارتراش چوبی باشند. در نصب این نوع از سقف های کاذب آکوستیک باید از میخ و چسب هم رنگ با سقف کاذب استفاده گردد.
- سقف کاذب آکوستیک نسوز:قطعات باربر اصلی و فرعی این نوع سقف کاذب از نوع پروفیل آلومینیومی می باشند. از این رو است که به این نوع سقف کاذب، سقف کاذب آکوستیک نسوز گفته می شود.
درنهایت باید اشاره کنیم که این نوع سقف های کاذب مانند سایر سقف های کاذب در بیشتر مکان ها و یا خانه ها کاربرد ندارند؛ بلکه تنها در محل های خاصی که باید از انعکاس صدا جلوگیری شود، مانند استخر ها، سالن های سینما، سالن های همایش و … کاربرد دارند.