خاموت چیست؟ با مدل هایی از خاموت و شیوه های استفاده از آن آشنا شوید؟
خاموت، نوعی میلگرد می باشد که در بتن‌های به کار رفته در ستون‌ها و تیرها، به جهت جلوگیری از ترک خوردگی، حفظ شکل بتن و بالا رفتن مقاومت، استفاده خواهد شود. بهره گیری از این محصول فولادی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد؛ زیرا آخرین خط دفاعیِ سازه در برابر زلزله بوده و می‌تواند مانع ریزش سازه در اثر تغییر حالت ستون‌ها یا تیرهای بتنی گردد. میلگردهای به کار رفته در آرماتوربندی یا (بتن آرمه) به دو دسته طبقه بندی می شود. میلگرد طولی که در طول بتن قرار می گیرد و میلگرد عرضی که در فواصل مشخص در عرض بتن و به شکل عمودی یا مورب، دور میلگرد طولی قرار خواهد گرفت.
خاموت چه نوع میلگردی می باشد؟
همان طور که در متن انواع میلگرد گفته شد، میلگردها سایزها و انواع گوناگونی دارند. جنس میلگرد طولی از مدل A2 ،A3 و یا A4 بوده و جنس میلگرد عرضی از مدل A1 و A2 بوده که به طور معمول در سایزهای 8، 10 و 12 می باشد. به علت قابلیت انعطاف‌پذیری بالای میلگرد آجدار A2 نسبت به دیگر میلگردها، از آن در تولید خاموت استفاده می گردد.
انواع خاموت را بشناسید:
در ادامه ی این متن با مدل های این محصول فولادی و شیوه های استفاده از آن آشنا می شویم.
اول، سنتی:
خاموت سنتی، از جمله مهمترین انواع این محصول بوده که در ساختمان‌ها و سازه‌ها کاربرد دارد. زاویه ی خم این محصول فولادی، 90 درجه می باشد که ظاهر مربعی به خود می‌گیرد و شیوه ی ساخت آن به شکل دستی و با اهرم می باشد.
دوم، معمولی:
خاموت معمولی را به دو شیوه می‌توان به تولید رساند. شیوه ی اول با دست و به کارگیری از اهرم و شیوه ی دوم با کمک دستگاه تولید می گردد و در قالب‌ها و اندازه‌های گوناگون تولید شده و در ساختمان‌سازی به کار می رود.
سوم، مارپیچ:
مارپیج ها مدل دیگری از مقاطع فولادی می باشند که با بهره گیری از دستگاه CNC و در قالب‌ها و اندازه‌های گوناگونی تولید شده و به جهت اغلب سازه‌ها کاربرد دارد.
چهارم، سلولار:
سلولار، پیشرفته ترین و جدید ترین مدل این محصول می باشد و به شکل حلقه‌های بسته بوده که بر اساس استاندارد PI_SYSTEM تولید می گردد. به کارگیری سلولار سبب استحکام بیشتر در بتن می گردد. به شیوه ای که ضعف کششیِ میلگرد طولی را زمان زلزله جبران نموده و از خمش آن‌ها جلوگیری خواهد کرد.
پنجم، ربات:
این محصول، شباهت زیادی به خاموت‌های مارپیچ داشته و با بهره گیری از دستگاه CNC تولید می گردد. از تفاوت‌های این محصول با خاموت مارپیچ، می‌توان به وجود مربعی در گوشه‌ی آن اشاره نمود.
خاموت مهندسی و ساده چه تفاوت هایی با هم دارند؟
خاموت بر اساس مدل خمش به دو مدل ساده و مهندسی طبقه بندی می گردد. بر این اساس، اگر زاویه‌ی خم میلگرد، 90 درجه بود، به آن خاموت ساده و اگر که زاویه‌ی خم میلگرد، 45 یا 135 درجه بود، به آن خاموت مهندسی می گویند.
شیوه ی به کارگیری از خاموت ها در مدل سازه:
خاموت‌ها به دو صورت رایج «تنگ باز» و «تنگ بسته» کاربرد دارند. بر این اساس، آرماتور عرضی تنگ باز، به سه طبقه بندی تک شاخه یا قلاب، دو شاخه یا رکابی و یا چند شاخه طبقه بندی می گردد. در بخش های گوناگون سازه، بر اساس مدل فشار می‌توان از اشکال مختلف این محصول فولادی استفاده نمود.
کاربرد خاموت تنگ بسته چیست؟
خاموت تنگ بسته به منظور مقاومت در برابر نیروی برشی و پیچشی بر اساس تعداد شاخه‌ها در بخش هایی که فشار نیروی پیچشی زیادتر می باشد، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. نکته‌ی مهم این است که قسمت انتهایی این محصول، به منظور مقاومت بیشتر در مواجه با نیروهای وارده باید حداقل 135 درجه خم گردد.
شیوه ی به کار گیری و چیدمان خاموت ها و میلگرد:
بر أساس آیین نامه، باید در هر گوشه‌ی خاموت، حداقل یک میلگرد طولی وجود داشته باشد. به همین جهت خاموت‌گذاری به این شکل است:
بر اساس آیین‌نامه، میلگردهای طولی باید یکی در میان خاموت داشته و مدل میلگردی که به منظور آن‌ها استفاده می گردد، «سنجاقی» می باشد.
مقررات ملی ساختمان در ارتباط با استفاده از خاموت:
طول ناحیه‌ی بحرانی از مقادیر زیر، کمتر نباشد:
- اول، یک ششم ارتفاع آزاد ستون.
- دوم، ضلع بزرگ‌تر مقطع مستطیلی ستون.
- سوم، قطر ستون.
- چهارم، ۴۵۰ میلی متر.
فاصله ی خاموت ها در ناحیه بحرانی، اگر که خاموت از مدل بسته باشد، از مقادیر زیر نباید کمتر باشد:
- اول، ۲۴ برابر قطر خاموت.
- دوم، ۳۰۰ میلی متر.
- سوم، ۸ برابر قطر کوچک ترین میلگرد طولی ستون.
- چهارم، نصف کوچک ترین ضلع مقطع ستون.
فاصله ی خاموت ها در نقاط دیگر اعضای فشاری، از موارد زیر نباید بیشتر باشد:
- اول، ۳۶ برابر قطر میلگرد خاموت.
- دوم، ۱۲ برابر قطر کوچک ترین میلگرد طولی.
- سوم، ۲۵۰ میلی متر.
- چهارم، کوچک ترین بعد عضو فشاری.
نکات مهم در ارتباط با استفاده از خاموت:
علاوه بر مقررات ملی ساختمان در به کارگیری از خاموت، لازم است تا برخی اصول نیز رعایت گردند. عدم پایبندی به این اصول، می‌تواند سبب ایجاد مشکلات جدی گردد که در ادامه به شکل مختصر توضیح می دهیم:
- اول، به طور معمول، خاموت‌ها در فواصل 20 سانتیمتری از هم قرار داده می‌شوند.
- دوم، آرماتورهای عرضی یا همان خاموت، به کمک سیم آرماتوربندی باید به میلگردهای طولی بسته گردند.
- سوم، زمان عملیات خم‌سازی میلگرد به منظور تولید این محصول، دما باید از 5 درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر باشد.
- چهارم، همچنین، اگر که قصد خم نمودن مجدد آرماتورها را داشته باشید، باید به شکل سرد و با بهره گیری از دستگاه مکانیکی، (نه اهرم دستی) اقدام نمایید.