در این مقاله قصد داریم شما را با یکی از اصول مهندسی در ساختمان‌سازی مدرن آشنا کنیم. این اصول مهندسی، آرماتوربندی می‌باشد. منظور از آرماتوربندی قرار دادن آرماتورها در کنار یکدیگر و جوش دادن آن‌ها به یکدیگر با استفاده از روش سرد و یا استفاده از بست فلزی برای کنار هم قرار دادن آرماتورها می‌باشد. اما دلیل اصلی برای آرماتوربندی چیست؟ آرماتوربندی موجب افزایش چشم‌گیر استحکام و مقاومت ساختمان می‌شود به‌گونه‌ای که استحکام تمامی سازه‌ها به ویژه بتن را افزایش می‌دهد چراکه بتن یک ماده با خاصیت خمیری است که می‌تواند به هر شکلی دربیاید که پس از شکل‌دهی با آرماتور ترکیب و سفت می‌شود از این‌رو مقاومت آن افزایش پیدا می‌کند. در ادامه مطلب به مراحل اجرای آرماتوربندی در یک سازه بتنی می‌پردازیم.
مراحل اجرای آرماتوربندی
طراحی کامل نقشه ساختمان
همانطور که می‌دانید قبل از ساخت‌و‌ساز ساختمان مهندس معمار نقشه ساختمان را به طور کامل با تمامی بخش‌ها و اجزای آن طراحی می‌کند. طراحی نقشه ساختمان موجب می‌گردد میزان تمام مواد و مصالحی که برای ساخت ساختمان مورد نیاز است به ویژه میزان آرماتور به طور دقیق مشخص گردد.
خرید آرماتور
پس از اینکه باتوجه به نقشه ساختمان تعداد آرماتورهایی که در پروژه مورد نیاز است مشخص شد، اقدامات لازم برای خرید آرماتور صورت می‌گیرد. البته در هنگام خرید آرماتور نیز یکسری نکات حائز اهمیت وجود دارد که باید حتما مورد توجه قرار بگیرد برای مثال اگر قصد دارید به ساخت یک ساختمان با تعداد طبقات کم مانند 2 یا 3 طبقه بپردازید می‌توانید میلگردهای فولادی آجدار خریداری کنید اما درصورتی که بخواهید یک پروژه بزرگ ساختمانی را اجرایی کنید مانند مجتمع‌های مسکونی بزرگ و یا یک مجتمع فروشگاهی، باید متناسب با استفاده‌ای که از میلگرد در هر بخش و قسمت از مجتمع خود دارید یک نوع میلگرد را خریداری کنید بنابراین بهتر است قبل از خرید میلگرد برای پروژه‌های اینچنینی باتوجه به نقشه‌ای که در مرحله قبل طراحی کرده‌اید فرمی از انواع میلگردهای مورد نیاز را تهیه کنید.
بررسی اندازه و نوع آرماتورها توسط مهندس ناظر و مهندس طراح
پس از اتمام عملیات خرید میلگرد، مهندس ناظر بر سر ساختمان حاضر می‌شود و به خوبی اندازه و نوع میلگردها را مورد بررسی قرار می‌گیرد و آن‌ها را با نقشه ساختمان تطبیق می‌دهد. البته در پروژه‌های بزرگ مانند ساخت و اجرای مجتمع‌های مسکونی، مهندس طراح نیز در کنار مهندس ناظر بر سر پروژه حاضر می‌شود. تفاوت عملکرد مهندس ناظر و راهنما در این مرحله این است که مهندس ناظر به بررسی اندازه و نوع آرماتورها می‌پردازد اما مهندس طراح، آرماتورها را از نظر کیفیت و جنسی که دارند مورد بررسی قرار می‌دهد.
انتخاب یکی از روش‌های آرماتوربندی
سه روش کلی برای آرماتوربندی وجود دارد که این سه روش شامل: آرماتوربندی منظم، آرماتوربندی کراواتی و آرماتوربندی گره زنی می‌باشد که مهندس ناظر و مهندس طراح تشخیص می‌دهند که کدام یک از این روش‌های آرماتوربندی برای پروژه ساختمانی مناسب است. جالب است بدانید که این سه روش آرماتوربندی دارای یک وجه مشابه با یکدیگر می‌باشند به‌طوری که برای نگه‌داشتن میلگردها در کنار یکدیگر در هر سه روش از روش جوشکاری سرد استفاده می‌شود چراکه برای آرماتوربندی نمی‌توان از جوشکاری استفاده کرد، درصورت استفاده از جوشکاری در آرماتوربندی، استحکام کششی آرماتورها کاهش پیدا می‌کند از این‌رو مقاومت و انعطاف خود را از دست می‌دهند و خیلی راحت می‌شکنند.
تعیین نحوه قرارگیری آرماتورها
یکی از مراحل مهم در اجرای آرماتوربندی، تعیین نحوه قرارگیری آن است چراکه نحوه قرارگیری آرماتورها موجب رسیدن و یا نرسیدن بتن به آن‌ها می‌شود. درصورتی که آرماتورها به درستی قرار بگیرند بتن به نقاط مختلف آن‌ها می‌رسد اما درصورتی که آرماتورها به درستی قرار نگیرند احتمال نرسیدن بتن به برخی از نقاط آن‌ها وجود دارد. برای مثال برای اجرای ستون‌های بزرگ از آرماتورهایی با قطر بیشتر استفاده می‌شود از این‌رو آرماتورها فضای بیشتری را اشغال می‌کنند بنابراین باید تلاش کنید که بتن به تمامی نقاط آرماتورها برسد. یکی از نکاتی که باید در حین آرماتوربندی حتما اجرایی گردد استفاده از لایه‌های عایق برای فونداسیون و سایر قسمت‌های زیرین آرماتوربندی می‌باشد تا به بهترین شکل بتوان از رسیدن رطوبت به سازه و خراب شدن آن جلوگیری کرد.
بررسی مکرر آرماتوربندی
مهندس ناظر قبل از اینکه از کارگران بخواهد عملیات بتن‌ریزی را آغاز کنند چندین بار آرماتوربندی را بررسی می‌کند. اما دلیل این کار چیست؟ ممکن است سیم مفتولی که برای اتصال آرماتورها به یکدیگر مورد استفاده قرار گرفته است پاره شده باشد از این رو مهندس ناظر بر روی آرماتوربندی صورت گرفته راه می‌رود و به آرماتورها با پا ضربه وارد می‌کند تا مطمئن شود هیچ کدام از سیم‌های مفتولی پاره نشده‌اند.
قالب‌گذاری و بتن‌ریزی
آخرین مرحله از عملیات آرماتوربندی، قالب‌گذاری و بتن‌ریزی می‌باشد. به‌گونه‌ای که یک قالب فلزی را دور تا دور محل آرماتوربندی قرار می‌دهند و سپس عملیات بتن‌ریزی را آغاز می‌کنند. استفاده از قالب فلزی در دور آرماتورها به این دلیل است که آب سیمان از بتن خارج نشود.