در دنیای امروز صنعت ساختمان‌سازی به واسطه پیشرفت سریع تکنولوژی‌ها توسعه بسیار زیادی پیدا کرده و در مقایسه با گذشته بسیار پیشرفته‌تر شده است. در ساختمان سازی می‌توان از انواع سقف‌های دال بتنی، تیرچه بلوک، عرشه فولادی، تیرچه کرومیت، وافل، یوبوت، متحرک، کاذب، کامپوزیت، تیردال، کوبیاکس، پیش تنیده، طاق ضربی، روفیکس، سیاک و … استفاده کرد. هر یک از این سقف‌ها می توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند و در پروژه‌های مختلفی به کار روند. سقف دال بتنی از جمله محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین سقف‌های ساختمانی است که امروزه مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته و از مزایای متعددی برخوردار می باشد. در ادامه متن به بررسی شیوه اجرای سقف دال بتنی و انواع آن پرداخته خواهد شد. پس با ما همراه بمانید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
سقف دال بتنی چیست؟
سقف دال بتنی به نوعی از سقف‌های ساختمانی می گویند که با استفاده از مصالحی مانند بتن و فولاد به تولید می رسد. این سقف‌ها به طور معمول در طبقات ساختمان‌های مختلف استفاده شده و ضخامت آن می‌تواند از ۱۰ تا ۵۰ سانتی متر متفاوت باشد. دال بتنی یا Concrete Slab در سال های گذشته به شدت مورد توجه قرار گرفته و حتی امکان اجرای دال‌های بتنی منحنی نیز ایجاد شده است که می تواند زیبایی و جذابیت ویژه‌ای داشته باشد. از مهم ترین کاربردهای دال بتنی می‌توان به ساخت سقف و کف ساختمان، ساخت فونداسیون، ساخت بالکن، تونل سازی، ساخت عرشه پل، روسازی جاده، ساخت پیاده‌رو و سنگ‌فرش و … اشاره نمود.
سقف‌های دال بتنی می‌توانند بر طبق نوع عملکرد به دو دسته یک طرفه و دوطرفه تقسیم بندی شوند. اگر نسبت طول به عرض دال کمتر از ۲ باش دال دوطرفه بوده و اگر این نسبت بزرگ‌تر از ۲ باشد دال یک طرفه است. هر یک از انواع سقف‌های دال بتنی می توانند ویژگی‌های به خصوصی داشته باشند و در پروژه‌های متفاوت به کار گرفته شوند. دال بتنی بر اساس نحوه اجرای می‌تواند به ۶ دسته شامل دال تخت ساده، سیستم تیردال، دال تخت قارچی، دال تخت مشبک، دال تخت مجوف و دال تخت پیش تنیده طبقه بندی می گردد.
نحوه اجرای سقف دال بتنی
به منظور اجرای سقف دال بتنی مشابه انواع سقف‌ها و همچنین انواع سقف کاذب لازم است تا مراحل مختلفی پشت سر گذاشته شده و به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه گردد. به صورت کلی اجرای سقف‌های دال بتنی شامل ۴ مرحله اصلی می باشد که به شرح زیر است:
اول، قالب بندی سقف دال بتنی
مرحله اول از اجرای سقف دال بتنی مرحله قالب بندی نام داشته که اهمیت آن بسیار زیادی است. در این مرحله می‌توان از انواع قالب های چوبی، پلاستیکی و فلزی استفاده کرد؛ ولی رایج‌ترین قالب‌ها، قالب‌های فلزی می باشند چون که دال بتنی وزن زیادی داشته و نمی‌توان از چوب و پلاستیک برای آن استفاده نمود. باری اجرای دال بتنی نیاز به اجرای تیر و ستون‌های متعدد و موقت بوده که وظیفه نگهداری قالب‌ها، آرماتورها و بتن را خواهند داشت. پس از اجرای تیر و ستون می‌توان قالب‌بندی را شروع نمود. به منظور جدا شدن راحت‌تر قالب‌ها در پایان کار از گازوئیل برای چرب کردن آن ها استفاده می گردد.
دوم، آرماتوربندی سقف
مرحله دوم از اجرای سقف دال بتنی آرماتوربندی نام دارد. در اصل بتن ماهیتی شکننده داشته و نمی تواند در مقابل نیروهای کششی مقاومت مناسبی داشته باشد و از آن هایی که فولاد مقاومت کششی مناسبی دارد از آن برای مسلح کردن بتن استفاده می گردد. برای آرماتوربندی سقف دال بتنی میلگردها با ترتیب خاصی در کنار هم چیده می شوند و به وسیله جوشکاری سرد یا بسته‌ای فلزی به یکدیگر وصل می‌شوند. آرماتوربندی در سقف های دال بتنی یک طرفه و دوطرفه باهم تفاوت دارند و باید بر اساس ضوابط و استانداردهای میلگرد گذاری صورت پذیرد. برای هر یک از سقف ها می توان از انواع مختلفی از میلگردها استفاده نمود. همچنین امروزه از میلگردهای حرارتی نیز در سقف دال بتنی به منظور پیشگیری از ترک خوردن بتن استفاده می شود.
سوم، بتن ریزی سقف دال بتنی
از دیگر مراحل اجرای سقف دال بتنی که مرحله سوم آن است بتن ریزی نام دارد. این مرحله حتماً باید بر اساس نقشه اجرایی سقف دال بتنی و قوانین و ضوابط صورت پذیرد. بتن باید تا حد امکان نزدیک به محل نهایی خود ریخته شود تا از جدایی دانه‌ها جلوگیری گردد. بتن باید همه فضاهای بین آرماتورها را پوشش دهد و از بتن نیمه سخت نباید استفاده کرد. بتن ریزی باید به سرعت انجام گیرد و از مواد حباب زا در تولید آن استفاده نشود.
چهارم، برچیدن پایه‌های اطمینان
مرحله پایانی اجرای سقف‌های دال بتنی برداشتن و برچیدن پایه‌های اطمینان از زیر سقف می باشد. این کار باید با توجه به شرایط جوی و با رعایت مقررات ملی ساختمان صورت پذیرد و هرگز نباید در برداشته این پایه‌ها عجله کر؛ چون که هرگونه تعجیل می‌تواند سبب افزایش خیز سقف و بروز ترک‌های احتمالی در بتن گردد.
اجرای سقف دال بتنی در اسکلت فلزی
هر چند که سقف دال بتنی می تواند مزایای زیاد و کاربردهای متعددی در پروژه‌های مختلفی ساختمانی داشته باشد؛ ولی استفاده از این نوع سقف‌ها در اسکلت‌های فلزی توصیه نشده است. برای اسکلت‌های فلزی معمولاً از سقف‌های کامپوزیت، کرومیت و عرشه فولادی استفاده می کنند. اگر افراد قصد داشته باشند از سقف دال بتنی در ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی استفاده نمایند حتماً باید از جزئیات کامل اجرای و نصب تیرچه بتنی به تیر فلزی آگاهی داشته باشند.
خوشبختانه امروزه انتخاب های زیادی برای اجرای سقف‌ها وجود دارد قیمت بلوک یونولیت نیز در مقایسه با سقف‌های دیگر کمتر بوده و همین موضوع باعث شده تا استفاده از یونولیت در سقف ساختمان‌ها رواج زیادی پیدا کند که به افزایش سرعت ساخت‌وساز، کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و … کمک زیادی می کند. در واقع اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت بتنی با استفاده از یونولیت‌ها مزایای متعددی دارد. هر چند که نسبت به سقف دال بتنی از استحکام کمتری برخوردار است.
مزایا و معایب سقف دال بتنی چیست؟
اجرای سقف دال بتنی مثل انواع سقف‌های ساختمانی دیگر می‌تواند دارای مزیت‌ها و معایب خاص خودش بوده و موافقان و مخالفان خاص خود را داشته باشد. از مهم‌ترین مزایای این سقف‌ها می‌توان به مقاومت خمشی و برشی بالا، استحکام در مقابل زلزله، مقرون به صرفه بودن، عایق صوت بودن، عمر طولانی، مقاومت در مقابل آتش، سرعت اجرای بالا و نیاز به مصالح کمتر اشاره کرد. این سقف‌ها در کنار مزیت‌های متعدد خود می‌توانند معایبی نیز دارند که مهم‌ترین آنها شامل کم بودن مقاومت کششی و وزن بالاست.
جمع بندی نهایی
هرچند که امروزه با خرید یونولیت و اجرای سقف‌های تیرچه بلوک می‌توان سرعت ساختمان سازی را بالا برد ولی استفاده از سقف‌های دال بتنی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد به همین خاطر این سقف‌ها با استقبال بالایی مواجه شده‌اند. اجرای این سقف‌ها در ۴ مرحله اصلی شامل قالب بندی، آرماتور بندی، بتن ریزی و برداشت پایه‌های اطمینان انجام می گیرد و کاربردهای بسیار زیادی در صنعت ساخت و ساز دارد.