همانطور که می‌دانید یکی از پر استفاده‌ترین اجزای ساختمان‌سازی که فوق‌العاده محبوب هم می‌شود، بتن است. درواقع بتن در ساده‌ترین شکل از سنگدانه، سیمان و آب ساخته می‌شود که ترکیب این مواد با یکدیگر نوعی ماده خمیری شکل ایجاد می‌شود و پس از آن نوعی واکنش شیمیایی به نام هیدراتاسیون ایجاد می‌شود که موجب می‌گردد ماده خمیری شکلی که از ترکیب سنگدانه، سیمان و آب ساخته شده بود سفت شود و به شکل یک توده سنگ دربیاید. جالب است بدانید که بتن تنها در ساختمان‌سازی کاربرد ندارد بلکه برای ساخت لوله‌های سیمانی و حتی برای پوشاندن سطوح مختلف از آن استفاده می‌کنند چراکه بتن دارای مشخصات فیزیکی و ساختاری زیادی می‌باشد. البته ما به ساده‌ترین شکل برای ساخت بتن اشاره کردیم اما پیمانکاران هنگام ساخت بتن نه تنها از مواد مذکور استفاده می‌کنند بلکه افزودنی‌های شیمیایی مختلفی را نیز به آن اضافه می‌کنند که هر یک از این افزودنی‌های شیمیایی ساختار بتن را تغییر می‌دهند. برخی از این افزودنی‌های شیمیایی شامل ماده ضد یخ و یا ماده زودگیر می‌باشند. مطمعنا برای شما هم سوال است که چرا باید از ضد یخ برای ساخت بتن استفاده کنند؟ به این دلیل که بتن معمولی نمی‌تواند مقاومت بالایی در برابر دمای بسیار پایین یا بسیار بالا داشته باشد از این رو هنگام ساخت مواد تشکیلدهنده آن، به آن ضد یخ اضافه می‌کنند تا در هوای خیلی سرد و یا خیلی گرم مقاومت و استحکام خود را حفظ کند. از دیگر مواد شیمیایی که ممکن است هنگام ساخت بتن به آن اضافه کنند مواد روان‌کننده و پرکننده می‌باشد. زمانی که بخواهند بتن را به محلی که رطوبت ندارد انتقال دهند، به دلیل سخت بودن جابجایی آن با وزنی که دارد به آن روان‌کننده اضافه می‌کنند اما زمانی که بخواهند بتن را به محلی که در آن رطوبت دارد انتقال دهند مانند شمال کشور، به آن مواد پرکننده اضافه می‌کنند. اما چرا باید از بتن در ساختمان‌سازی استفاده کنیم؟ در ادامه به دلایل استفاده از بتن در ساختمان‌سازی اشاره خواهیم کرد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
مقاومت بسیار بالا
همانطور که اشاره کردیم از بتن تنها در ساختمان‌سازی استفاده نمی‌شود بلکه از آن در ساخت لوله‌های بتنی نیز استفاده می‌شود. لوله‌های بتنی به گونه‌ای طراحی و تولید می‌گردند که دارای استحکام و مقاومت بالایی در برابر هر گونه فشار و بار اضافی باشند اما در عین حال دارای انعطاف بالایی می‌باشند. از این‌رو می‌توان استحکام و مقاومت بالای بتن را به خوبی درک کرد. یکی از بزرگترین نقاط قوت بتن این است که میزان استحکام فشاری آن در یک دوره 28 روزه به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
طول عمر بسیار بالا
یکی از مهم‌ترین اصول مهندسی در ساختوساز طول عمر بالا بدون هیچ‌گونه ضعف قابل توجه می‌باشد. یکی از سازه‌های ساختمانی که می‌تواند به تحقق این امر کمک شایانی بکند، استفاده از بتن در ساختوساز می‌باشد چراکه بتن طول عمر بالایی دارد و در دراز مدت دچار هیچ‌گونه ضعفی نمی‌شود. اما به نظر شما یک سازه بتنی تا چه اندازه می‌تواند عمر کند؟ مهندسین با تمامی تحقیقات و بررسی‌هایی که انجام داده‌اند به این نتیجه رسیدند که یک سازه بتنی می‌تواند بین 70 تا 100 سال عمر کند جالب است بدانید که برخی دیگر از تاسیسات وجود دارند که میزان عمر آن‌ها حتی بیشتر از 100 سال می‌باشد. از این‌رو می‌توان از بتن برای ساخت بسیاری از سازه‌ها استفاده کرد. می‌توان گفت ویژگی‌های فوق‌العاده‌ای که بتن دارد هیچ یک از سازه‌های ساختمانی ندارند. چراکه بتن به هیچ‌وجه نمی‌سوزد، پوسته پوسته نمی‌شود، زنگ نمی‌زند و از همه جالب‌‌تر شکسته نمی‌شود بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بتن از نظر ایمنی دارای سطح بسیار بالایی می‌باشد.
قابلیت‌پذیری بالا
همانطور که اشاره کردیم بتن به شکل ماده‌ای خمیری شکل طراحی و تولید می‌گردد و پس از تحت تاثیر یکسری عملیات شیمیایی قرار می‌گیرد و سفت می‌شود. این ویژگی بتن که در ابتد به صورت ماده‌ای خمیری شکل است کمک شایانی به پیمانکارن و معماران می‌کند چراکه می‌توانند تا زمانی که بتن به صورت خمیری شکل است از آن برای ساخت بخش‌های کوچک و بزرگ ساختمان استفاده کرد چراکه در حالت خمیری شکل قابلیت تغییرپذیری و همچنین کارپذیری بالایی دارد.
اشتعال‌ناپذیر
سازه‌های فولادی با سرعت بالایی حرارت را انتقال می‌دهند و همچنین در برابر شعله مستقیم مقاومت چندان بالایی ندارند به‌گونه‌ای که احتمال ذوب شدن آن‌ها وجود دارد اما برعکس بتن به‌گونه‌ای می‌باشد که اشتعال‌ناپذیر می‌باشد. جالب است بدانید که بتن توانایی تحمل 3 ساعت شعله مستقیم را دارد البته با استفاده از مواد ضد حریق در آن می‌توان، زمان تحمل شعله مستقیم در بتن را به طرز چشم‌گیری افزایش داد. از این‌رو در استانداردهای بین‌المللی ساختوساز برای مقابله با آتش‌سوزی از تاکید شده است که از بتن در ساختمان‌سازی و یا در ساخت لوله‌های بتنی استفاده گردد.
عدم محدودیت در دسترسی به بتن
هیچ محدودیتی در دسترسی به اجزای سازنده بتن که آب، سنگدانه و سیمان می‌باشد وجود ندارد چراکه همیشه می‌توان به این مواد به راحتی دسترسی پیدا کرد اما متاسفانه دسترسی و پیدا کردن آهن‌آلات در هر جایی امکان‌پذیر نمی‌باشد چراکه در تمامی نقاط کشور کارخانه ذوب‌آهن وجود ندارد. از این‌رو هیچ‌گونه محدودیتی برای دسترسی به اجزای سازنده بتن وجود ندارد، به راحتی می‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد و بتن درست کرد.
مقرون‌به‌صرفه
اگر بخواهیم فولاد و بتن را از نظر هزینه‌ای نیز با یکدیگر مقایسه کنیم باید بگوییم که بتن در کنار تمامی مزیت‌هایی که دارد دارای هزینه پایین‌تری نسبت به فولاد می‌باشد بنابراین کاملا مقرون‌به‌صرفه است. پایین بودن قیمت بتن، در کاهش نهایی پروژه ساختمانی نیز تاثیر چشم‌گیری دارد. دلیل قیمت پایین بتن در مقایسه با قیمت فولاد، بیشتر از لحاظ فنی می‌باشد. از طرفی قیمت اجزای تشکیلدهنده فولاد نسبت به بتن گران‌تر است از این‌رو فولاد از بتن نیز گران‌تر می‌باشد.
انعطاف‌پذیری بالا
از آن‌جایی که بتن قبل از سفت شدن حالت خمیری شکل دارد به‌گونه‌ای که می‌توان آن را به هر شکلی درآورد و سپس آن را رها کرد تا با واکنش شیمیایی که بین مواد صورت می‌گیرد کاملا سفت شود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بتن از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار می‌باشد درصورتی که فولاد و آهن‌آلات هیچ‌گونه انعطافی ندارند به طوری که باید به همان شکل که طراحی و تولید می‌گردند در ساختوساز مورد استفاده قرار بگیرند. و درصورتی که تغییر شکل نیز پیدا کنند از کیفیت آن‌ها کاسته می‌شود اما بتن را زمانی که دارای حالت خمیری می‌باشد می‌توان تغییر شکل داد بدون اینکه حتی یک ذره دچار افت کیفیت بشود.
دوام بالا
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بتن این است که در مدت زمان طولانی دچار هیچ‌گونه تغییری نخواهد شد و دارای عمر فوق‌العاده طولانی‌مدتی می‌باشد. بتن هرگز دچار زنگ‌زدگی، پوسته پوسته شدن و همچنین شکستگی نمی‌شود اما در مقابل فولاد و یا آهن‌الات ممکن است دچار زنگ‌زدگی شوند و آن عمر طولانی‌مدتی که بتن دارد را نداشته باشند. بنابراین بتن در عین حال که دارای عمر طولانی می‌باشد به هیچ‌وجه افت نخواهد کرد اما فولاد و آهن‌آلات پس از مدتی دچار افت کیفیت می‌شوند.
چرا از بتن استفاده می کنیم؟
به جرئت می توان گفت که بتن، یکی از بااستحکام ترین، بادوام ترین و به صرفه ترین مصالح ساختمانی می باشد که در ساخت و تعمیر هر سازه ای به کار ما می آید. همچنین هزینه و زمان پایینی را برای تولید شدن طلب می کند.
کاربردهای انواع بتن در ساخت و ساز:
اول، استفاده از بتن در ساخت سد:
سد، سازه ای می باشد که به منظور ذخیره آب رودخانه های بزرگ و تولید برق مورد نیاز شهرها از آن مورد استفاده قرار خواهد گرفت. میزان بار ناشی از فشار آب بر روی سد بسیار زیاد می باشد. به همین خاطر، استحکام بالای بتن برای این شرایط بسیار مناسب است. استحکام بالا و چگالی بتن، این ماده را تحت عنوان یک گزینه مناسب در ساخت سد مطرح می کند.
دوم، استفاده از بتن در ساخت ساختمان های مسکونی:
بسیاری از ساختمان های کوچک، خانه های ویلایی یا حتی برج های مسکونی با استفاده از شیوه های سنتی یا مدرن قالب بندی بتن تولید می شوند. در این سازه ها به طور معمول ساخت اسکلت سازه (فونداسیون، دال، ستون و تیرها) به وسیله ی بتن انجام می شود.
سوم، استفاده از بتن در ساخت ساختمان های تجاری و صنعتی:
موضوع رعایت ایمنی و استاندارد در ساخت و ساز مجتمع های تجاری بسیار پراهمیت تر هستند، چون که روزانه افراد زیادی در این اماکن رفت و آمد دارند. استفاده از بتن های مسلح تضمینی و تأیید شده و قطعات مهندسی دیگر مثل اسپیسرهای پلاستیکی و اسپیسر بتنی در اسکلت ساختمان صنعتی و تجاری، بایستی از ابتدای کار انجام شود.
چهارم، استفاده از بتن در راه سازی:
راه، پیاده رو و آزاد راه های بتنی دوام و مقاومت بیشتری نسبت به جاده های آسفالتی دارند. بازه طولانی برای سرویس و نیاز کم به تعمیر و نگهداری سبب اولویت بتن در راه سازی شده است.
پنجم، استفاده از بتن در سازه های دریایی:
بتن، کاربرد گسترده ای در ساخت سازه های دریایی نظیر دیوار دریایی، اسکله، آب شکن، موج شکن و سازه های دیگر در معرض آب دارد.
ششم، استفاده از بتن در ساخت مسیرهای انتقال آب و فاضلاب:
برای ساخت فاصلاب و سازه های زیر زمینی باید از مصالح بادام و مقاوم استفاده نمود. به همین خاطر، بتن مطلوب ترین گزینه برای ساخت این نوع سازه ها به شمار می رود. کانال های انتقال آب، فونداسیون، پایه ها و تکیه گاه ها با استفاده از بتن هایی با طرح اختلاط ویژه تولید می شوند.
هفتم، استفاده از بتن در ساخت حصار:
پیشرفت و توسعه صنعت تولید بتن های پیش ساخته سبب گسترش استفاده از بتن تحت عنوان ماده اصلی سازنده حصارها شده است. تولید و نصب اجزای حصارهای بتنی پیش ساخته، ساده تر از روش های سنتی می باشد. به علاوه این نوع حصارها ظاهر جذاب و زیباتری دارند.
هشتم، استفاده از بتن در ساخت پل:
بتن های مسلح به خاطر بهره مندی از ویژگی هایی مانند استحکام، دوام، شکل پذیری، مقاومت در مقابل هوا زدگی، مقاومت در مقابل آتش و طول عمر بالا، کابرد گسترده ای در ساخت پل دارند. بتن های پیش تنیده، بتن های پس تنیده و بتن های خود متراکم از جمله بتن های مورد استفاده در ساخت پل می باشند.
نهم، استفاده از بتن در ترمیم سطوح:
در صورت وجود هرگونه ترک یا حفره عمیق یا غیر عمیق در اسکلت و زیرساز ساختمانی، می توانید ملات بتن را برای ترمیم این آسیب های طبیعی در ساخت و ساز استفاده کنید. حتی بتن های ترک خورده نیز با این روش قابل ترمیم اند.
ولی کاربردهای بتن فقط به موارد بالا محدود نمی شود، چون که این ماده در ساخت سازه های زیر آبی، سازه های عظیم، سازه های مقاوم در مقابل زلزله، سازه هایی با مصرف انرژی پایین و حتی وسایل تزئینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. فقط به این مورد توجه داشته باشید که نوع و ترکیب بتن نسبت به کاربرد آن متغیر می باشد.
کلام آخر:
در این متن به سوال چرا باید از بتن در ساخت و ساز استفاده شود؟ پاسخ دادیم. شما عزیزان می توانید در صورت داشتن هر گونه پیشنهاد و یا تجربه ای در این زمینه آن را با ما در میان بگذارید. ممنون از همراهی شما.