آیا درباره ی نبشی و نقش ناودانی در تأمین ایمنی سازه چیزی می دانید؟ میلگرد و تیرآهن فقط مقاطع فولادی تأثیرگذار در ایمنی سازه نمی باشند و بدون کمک نبشی (angel)، ناودانی، پروفیل و مقاطع فولادی مشابه، تنها اسکلتی ایمن و پایدار خواهید داشت. از مهم‌ترین کاربردهای نبشی در ساختمان‌سازی، نبشی کشی ساختمان می باشد که با خواندن این متن، با شیوه ی نبشی کشی ساختمان، ضوابط نبشی کشی ساختمان و تصاویر نبشی کشی ساختمان آشنا خواهید شد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
نبشی کشی چیست و چه کاربردی دارد؟
نبشی کشی یا شاسی کشی از راه‌های بالا بردن مقاومت ساختمان در مقابل وزش باد و زلزله و نشست ناشی از تغییرات جوی می باشد. به کمک نبشی کشی، نوعی سازه فلزی در دیوار و میان ستون‌ها ایجاد می نمایند که آجر یا بلوک های سیمانی و سفالی، میان اجزای این سازه فلزی قرار خواهد گرفت. همچنین قیمت نبشی به کاررفته در نبشی کشی، می تواند تأثیر زیادی در قیمت تمام شده سازه داشته باشد.
وظیفه سازه نبشی کشی شده، منتقل کردن نیروهای خارجی از دیوار به زمین می باشد و وجود نبشی کشی در آن دسته از سازه‌های فلزی که از بلوک‌های سفالی یا آجر به منظور تولید سیمان استفاده می نمایند، ضروری بوده و نوعی اتصال فلزی در ساختمان ایجاد خواهد کرد. البته نبشی کشی باید در هر ۲ مدل سازه فلزی و بتنی اجرا گردد و عدم اجرای درست آن مطابق با ضوابط و جزئیات اجرایی، می تواند در آینده خسارات ناگواری را به بار آورد.
تفاوت نبشی کشی و وال پست:
نبشی کشی ساختمان در اصل از انواع وال پست می باشد. وال پست یا نگهدارنده دیوار در اصل کلافی آهنی می باشد که به کمک یکی از مقاطع فولادی مانند نبشی، ناودانی یا قوطی پروفیل یا ترکیبی از آن‌ها تولید گشته و عضوی غیر سازه‌ای به شمار خواهد رفت. وال پست به منظور ایجاد درگیری کامل دیوار با سازه تولید شده و تمام سازه اعم از اسکلت و اعضای غیر سازه‌ای را یکپارچه خواهد کرد.
وال پست به ۲ دسته ی عمودی و افقی تقسیم می‌شود. وال پست عمودی تیر طبقه پایین را به تیر طبقه بالایی وصل می‌کند. وال پست عمودی اغلب برای دهانه‌های بزرگ به کار می‌رود. وال پست افقی، همان اسکلت فلزی تولید شده از نبشی، سپری و ناودانی می باشد که در دیوار تعبیه شده و آن را به ستون وصل خواهد کرد.
چگونگی اجرای نبشی کشی ساختمان در دیوار:
شیوه ی اجرای نبشی کشی در سازه‌های فلزی، بتنی و نمای ساختمان و اصول نبشی کشی ساختمان ها با هم متفاوت است. برای مثال شیوه نبشی کشی ساختمان بتنی و نبشی کشی دیوار شیوه های متفاوتی دارد. اگر در تولید دیوارها از پنل های سه بعدی به کار رود، نیازی به نبشی کشی نمی باشد: زیرا در درون دیوارها شبکه میلگرد وجود داشته و این میلگردها ایمنی لازم را برای دیوار و سازه تأمین خواهند کرد.
اجرای نبشی کشی در سازه بتنی:
به منظور اجرای دیوار در سازه‌های بتنی به طور معمول باید تعدادی میلگرد را به صفحات ستون وصل نموده و بعد از آن مش بندی میلگرد را انجام دهید و در آخر، داخل شبکه میلگرد بتن بریزید؛ اما اگر قصد به کارگیری مصالح فشاری مانند آجر یا بلوک سفالی را دارید، باید به صورت زیر عمل نمایید:
اگر که ورق فولادی یا همان پلیت مخصوص اجرای وال پست در ستون‌ها تعبیه نشده باشد، باید با اتصال ورق به ستون‌ها شروع کنید. سپس نبشی های عمودی را به ورق‌های بالا و پایین جوش داده و با متصل کردن آن‌ها به نبشی‌های افقی، کلاف فولادی موردنظرتان را خواهید داشت.
اجرای نبشی کشی در سازه فولادی:
اجرای وال پست در سازه فلزی از سازه بتنی آسان تر است؛ چون که معمولاً صفحات ستون و پلیت‌ها از پیش در سازه تعبیه شده‌اند. در این مدل سازه به منظور ایجاد اتصال فلزی در ساختمان، دیگر نیازی به تخریب و افزودن یک بخش به سازه مانند پلیت نبوده و می‌توانید نبشی‌های عمودی را به کمک جوشکاری به تیرهای افقی بالا و پایین و همچنین ستون‌ها، وصل نمایید. اتصال نبشی به تیر و ستون، می‌تواند به کمک تفنگ میخکوب یا تسمه فولادی نیز صورت پذیرد.
اجرای نبشی کشی در نمای ساختمان:
شیوه اجرای شاسی کشی در نمای ساختمان، به مدل مصالح به کاررفته در نازک کاری و طراحی نمای ساختمان بسته است، اما به طور کلی نبشی کشی نما، شالوده و بنیان طراحی نما بوده و فرورفتگی یا برجستگی‌های مدنظر را ایجاد خواهد کرد. در ساخت نماهای سنگی و سیمانی، باید اول نبشی‌های عمودی و افقی به تیر و ستون‌ها جوش داده و بعد از اجرای زیرسازی با میلگرد، اطراف کلاف نبشی را به کمک رابیتس و سیم گالوانیزه، ببندید.
در تولید سازه‌های بتنی و فلزی باید توجه داشته باشید که نبشی کشی دیوارهای پیرامونی با بیرونی، ضروری است؛ اما شاسی کشی تیغه‌های داخلی به طول و ارتفاع تیغه وابسته است. همچنین به طور کلی تیغه ها باید داخل نبشی کشی های اصلی که با ضدزنگ و توری مرغی محافظت شدند، مهار گردند.
مهم‌ترین نکات زمان اجرا و طراحی نبشی کشی ساختمان:
اگر کمی با این حوزه آشنایی دارید، متوجه می‌شوید که نقشه خوانی نبشی کشی ساختمان، نیاز به آگاهای و اطلاعات از نحوه نقشه خوانی کل نبشی کشی ساختمان داشته و همچنان ضوابطی هم دارد. در جزئیات نقشه کشی ساختمان، به طور معمول قسمتی به نبشی کشی دیوارهای داخلی، خارجی و نما اختصاص دارد که نکات زیر، در بیشتر این جزئیات مشترک است:
از آنجایی که معمولاً اتصال نبشی به ستون و تیر به وسیله ی میلگرد آجدار انجام می گردد، باید در نبشی کشی قائم در فواصل یک متری، شاخک‌هایی را به وسیله ی میلگرد آجدار به نبشی جوش دهید تا دفع نیروهای وارده به وسیله ی دیوار، به صورت یکدست اصورت پذیرد.
به منظور ایجاد اتصال بهتر میان نبشی و دیوار و جلوگیری از ترک خوردن ناشی از حرکت‌های جانبی ساختمان، باید روی بخش نبشی کشی شده را با رابیتس یا توری مرغی پوشانده و با سیم گالوانیزه محکم نمایید.
اجرای نبشی‌های عمودی و افقی باید به صورت دو طرفه باشد. اگر که نبشی‌ها را به صورت پشت به پشت اجرا نکنید، از استحکام سازه شما کم می شود.
ضخامت نبشی موردنظرتان را باید بعد از محاسبه میزان لنگر وارد شده به بال افقی نبشی انتخاب نمایید.
در صورتی که بیس پلیت‌ها پیش از بتن‌ریزی نصب نشده باشند، باید آن‌ها را به وسیله ی رول بولت به تیرهای بالا و پایین وصل نمایید. شاغول بودن و هم‌راستایی افقی نبشی کشی را باید به وسیله ی ریسمان کشی کنترل نمایید.
ضوابط نبشی کشی ساختمان:
ضوابط نبشی کشی ساختمان ضروری می باشند که باید بر اساس استانداردهای ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان، آن‌ها را در اجرای وال پست یا نبشی کشی، رعایت نمایید. مهم‌ترین ضوابط نبشی کشی ساختمان بر طبق این آیین نامه‌ها، به شرح زیر می باشد:
- اول، در همه ی بازشوها باید وال پست به کار برده شود.
- دوم، دیوارهای داخلی یا تیغه‌هایی که ارتفاع آن ها بیشتر از ۸/۱ متر می باشد باید از نظر جانبی به سازه مهار گردند.
- سوم، حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه‌ای موجود میان دو کلاف قائم، نباید از ۶ متر یا ۴۰ برابر ضخامت تجاوز نماید.
- چهارم، حداکثر ارتفاع دیوارهای غیرسازه‌ای نباید از ۳/۵ متر بیشتر باشد و در صورت تجاوز از این ارتفاع، باید به منظور مهار آن از وال پست استفاده نمود.
- پنجم، لبه های قائم تیغه ها باید به یک دیوار عمود، یک تیغه دیگر یا وال پست وصل گردند.
- ششم، لبه های افقی تیغه ها یا دیوارهای غیر سازه‌ای که در ارتفاع ادامه ندارد باید به کمک کلاف فولادی؛ ناودانی سایز ۶ یا بتن مسلحی که مقطعی معادل دارد، به دیوارهای اصلی وصل گردند.
- هفتم، به یاد داشته باشید که در صورت عدم رعایت ضوابط نبشی ساختمان و فروریختن دیوارها به وسیله ی باد یا زلزله، مهندس ناظر ساختمان مقصر می باشد و مورد پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
نبشی کشی ساختمان بتنی چگونه انجام می‌شود؟
به طور معمول نبشی کشی ساختمان بتنی به دو روش صورت می‌گیرد. در روش اول نبشی کشی قبل از بتن‌ریزی انجام می‌گردد. در این روش در آغاز نبشی‌ها، صفحه‌ستون‌ها و … به میلگردها و نبشی کشی ستون بتنی وصل می‌شوند و بعد از بتن‌ریزی انجام می‌گیرد.
در روش دوم، نبشی کشی ساختمان بتنی بعد از بتن‌ریزی صورت می‌گیرد. در این روش از تفنگ‌های به خصوصی برای وصل کردن نبشی‌ها به نبشی کشی ستون بتنی استفاده می‌نمایند.
سایز نبشی کشی ساختمان چیست؟
نبشی کشی ساختمان را با استفاده از نبشی‌های بال مساوی سایز 50*50 تا 150*150 میلی‌متر تولید می کنند که به جدول وزنی این نبشی‌ها، اصطلاحاً جدول سایز نبشی کشی ساختمان گفته می شوند. انتخاب سایز مناسب نبشی از این جدول به اصول نبشی کشی ساختمان بستگی دارد. برای مثال سایز نبشی مناسب برای اتصال به ستون با نبشی مناسب برای اتصال به فونداسیون، تفاوت دارد.
مهم‌ترین نکاتی که باید در اجرا و طراحی نبشی کشی ساختمان در نظر بگیرید
اگر کمی با این حوزه آشنایی داشته باشید متوجه می‌شوید که نقشه خوانی نبشی کشی ساختمان، نیاز به آگاهی و اطلاعات از نحوه نقشه خوانی کل نبشی کشی ساختمان داشته و همچنان دارد ضوابطی نیز هست. در جزئیات نقشه‌کشی ساختمان، معمولاً قسمتی به نبشی کشی دیوارهای داخلی، خارجی و نما اختصاص می یابد که نکات زیر، معمولاً در اکثر این جزئیات مشترک است:
از آنجاییکه معمولاً اتصال نبشی به ستون و تیر توسط میلگرد آجدار صورت می‌گیرد، باید در نبشی کشی قائم در فواصل یک متری، شاخک‌هایی را به وسیله میلگرد آجدار به نبشی جوش دهید تا دفع نیروهای وارده توسط دیوار، به صورت یکدست انجام گیرد.
به منظور ایجاد اتصال بهتر بین نبشی و دیوار و جلوگیری از ترک خوردن ناشی از حرکت‌های جانبی ساختمان، باید روی قسمت نبشی کشی شده را با رابیتس یا توری مرغی پوشانده و با سیم گالوانیزه محکم نمایید.
اجرای نبشی‌های عمودی و افقی باید به شکل دو طرفه باشد. در صورتی که نبشی‌ها را به شکل پشت به پشت اجرا نکنید، از استحکام سازه شما کاهش می یابد.
ضخامت نبشی موردنظرتان را باید بعد از محاسبه میزان لنگر وارد شده به بال افقی نبشی انتخاب نمایید.
در صورتی که بیس پلیت‌ها پیش از بتن ریزی نصب نشده باشند، باید آن‌ها را به وسیله رول بولت به تیرهای بالا و پایین وصل نمایید.
شاغول بودن و هم‌راستایی افقی نبشی کشی را باید به وسیله ریسمان کشی کنترل نمایید.
اصول نبشی کشی ساختمان چیست؟
اصول نبشی کشی ساختمان همان الزاماتی می باشند که باید بر طبق استانداردهای 2800 (آیین‌نامه مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله) و مقررات ملی ساختمان، آن‌ها را در اجرای وال پست یا نبشی کشی، رعایت نمایید. مهم‌ترین ضوابط نبشی کشی ساختمان بر طبق این آیین‌نامه‌ها، به شرح زیر می باشد:
در تمامی بازشوها باید از وال پست استفاده شود.
دیوارهای داخلی یا تیغه‌هایی که ارتفاع آن‌ها از 1.8 متر بیشتر بوده باید از نظر جانبی به سازه مهار شوند.
حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه‌ای موجود میان دو کلاف قائم، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت بیشتر شود.
حداکثر ارتفاع دیوارهای غیرسازه‌ای نباید بیشتر از 5.3 متر باشد و در صورت تجاوز از این ارتفاع، باید برای مهار آن از وال پست استفاده نمود.
لبه‌های قائم تیغه‌ها باید به یک دیوار عمود، یک تیغه دیگر یا وال پست وتصل شوند.
لبه‌های افقی تیغه‌ها یا دیوارهای غیر سازه‌ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید به وسیله کلاف فولادی؛ ناودانی سایز 6 یا بتن مسلحی که مقطعی معادل دارد، به دیوارهای اصلی وصل شوند.
کلام آخر:
در این متن درباره ی نبشی کشی ساختمان صحبت کردیم. امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان گذاشته باشیم. در صورت داشتن هر نوع نظر، انتقاد و یا پیشنهادی شما عزیزان می توانید آن را با ما و با دیگر کاربران در میان بگذارید.